Rob Barnhoorn schrijft twee boeken over Marten Toonder

Door Kees Stap

WAGENINGEN - Als puber verslond Rob Barnhoorn de avonturen van Ollie B. Bommel en zijn jonge vriend Tom Poes. Later, tijdens zijn studie in Wageningen, ontdekte hij de diepere lagen die auteur Marten Toonder in de verhalen en tekeningen wist te leggen. Het vertalen van het album De Bovenbazen in het Spaans leerde hem hoe virtuoos Toonder met taal omging. Die ervaring heeft geleid tot twee nieuwe boeken over de wereld en de taal van Toonder.

Laat Rob Barnhoorn praten over Bommel en Toonder, en je merkt onmiddellijk dat je met een liefhebber te maken hebt. “Die verhalen en ook de tekeningen hebben zo’n diepgang. Het gaat onder andere over kritiek op de maatschappij, psychologie en mythologie. En dat allemaal opgeschreven door een taalvirtuoos. Ik heb jarenlang gewerkt als vertaler. Het leek me mooi oefenmateriaal om een Bommel-album te vertalen. Wat ik echter gedurende het vertaalproces ontdekte, was dat ik de verhalen tot hun vezels in het Nederlands moest snappen. Pas daarna kon ik een goede vertaling maken.”

Met het verschijnen van Los Altos Mandos, de Spaanse versie van De Bovenbazen, oogstte Barnhoorn veel lof. Zo mocht hij op de radio bij De Taalstaat van Frits Spits over het vertaalproces vertellen. “Ontzettend leuk om te doen, maar in vier minuten kun je niet echt veel zeggen, terwijl er over dit onderwerp zo enorm veel te vertellen valt. Ik meldde bij mijn uitgever dat ik er wel een boek over kon schrijven. Hij zag het ook wel zitten en zo kon ik aan de gang.”

Het heeft geleid tot twee boeken; ‘Maanlicht op het Laar’ en ‘Toonder vertaald’. Het eerste deel behandelt vooral de taalvirtuositeit van Toonder en kijkt naar zijn inspiratiebronnen uit de mythologie, psychologie, wetenschap, magie, fantasy, filosofie, astrologie en religie. Het tweede deel laat zien hoe je een Bommelboek moet vertalen. Barnhoorn analyseert vertalingen in diverse talen. Volgens Barnhoorn zijn de boeken bedoeld voor de vele Bommelfans, maar wil hij ook aan lezers die Toonders werk niet kennen, laten zien hoe creatief deze auteur met de Nederlandse taal omging.

‘Maanlicht op het Laar’ en ‘Toonder vertaald’ worden komende zondag gepresenteerd op de Toonderdag in Utrecht. Vanaf maandag 27 november zijn ze voor respectievelijk 16,95 en 19,95 euro verkrijgbaar in de boekhandel. Kniphorst heeft de boeken op voorraad, de overige boekwinkels in het land kunnen ze bestellen.