Archief Veluwepost naar vereniging Oud Wageningen

WAGENINGEN - De Historische Vereniging Oud Wageningen heeft onlangs een schenking van ongekend formaat ontvangen zoals ze niet eerder hebben gehad: ruim 500 mappen met allerlei Wageningse onderwerpen en minstens 5000 foto’s van alles wat er in de stad en ommelanden in de afgelopen vijftig jaar gebeurde. Het betreft het archief van De Veluwepost, de krant die tot 1 maart 2014 heeft bestaan.

Gelukkig

Archiefbeheerder Hans van der Beek was er direct al gelukkig mee toen Martin Brink, de laatste eindredacteur van het roemruchte Wageningse blad, hem een aantal voorbeelden toonde tijdens de wekelijkse dinsdagochtend-inloop van Oud Wageningen in museum Casteelse Poort aan het Bowlespark.  Hij nam één map met verenigingsfoto’s mee en een mooie ingebonden map van de Veluwpost uit de eerste tien jaren van deze eeuw.

Notities

Of de vereniging Oud Wageningen belangstelling had voor het complete archief van de krant? Bijzonder is dat hierin ook vele handgeschreven noties van de redacteuren zitten, soms zelfs zeer persoonlijke over het onderwerp en achtergrondinfo bij de kwesties die nooit de krant hebben gehaald. Unica dus. Van der Beek kon enkele dagen later goed nieuws melden. Het bestuur was enthousiast en aanvaardde deze gift graag!

De overdracht kwam niet zomaar. Het kantoor in Ede waar verschillende weekbladen van uitgever Persgroep Nederland waren samengevoegd, moest op 1 maart worden verlaten. Dat zou betekenen dat het Veluwpost-archief opnieuw moest worden opgeslagen.

Niet weer op de rug

Brink: ‘’Toen we met het kantoor uit Wageningen vertrokken en naar Ede verhuisden, heb ik veel moeite moeten doen om het archief mee te nemen. Het erfgoed van mijn voorgangers, die veel tijd staken in het rubriceren ervan, werd niet door iedereen op waarde geschat. Ik werd voor dwaas versleten om het mee te nemen. Ik moest het maar wegdoen, maar dat kon ik niet.’’  Vervolgens kwam het dus in Ede terecht en vele jaren later werd de krant samengevoegd met de Stad Wageningen.

Kort en goed betekende het dat de titel ophield te bestaan. Brink: ‘’Vanaf dat moment was het archief in principe nutteloos geworden, ik had geen titel meer en kon dus weinig beginnen met al het materiaal. Ik had nu geen trek meer om het archief opnieuw op mijn rug te nemen en ergens op te slaan. Voor wat, zo vroeg ik mij af.’’

Terug

En zo ging het archief eind februari terug naar de stad waar het eigenlijk behoort te zijn: naar Wageningen dus. Jan van Orden, Arie de Koning, Hans van der Beek en Oud Wageningen-voorzitter en oud-wethouder Frits Huijbers waren er geruime tijd mee bezig, ook geholpen door Martin Brink en Theo van der Zalm, de voorlaatste eindredacteur.

De Veluwepost was jarenlang een toonaangevende krant in het Wageningse. De redactie, op hoogtijdagen zeker 6 personen sterk, en zetelende eerst aan de Vijzelstraat en later op de Markt, berichtte over van alles: rellen, politiek, sport, politie, brand(-weer), mensen, verenigingen, markante figuren, kortom: alles wat de plaatselijke samenleving zo boeiend maakt. Wat dat betreft was de krant leidend en liep in die jaren echt vooraan. Wat in de Veluwepost stond, was waar en daar baseerden lezers hun mening op. Dat alles is terug te vinden in het documentatie- en foto-archief.

Hans van der Beek zegde toe dat alles wordt ingescand en zelfs op trefwoord wordt gerubriceerd zodat alles snel is terug te vinden. Bij publicaties zullen de auteursrechten in acht worden genomen. Daarover zijn goede afspraken gemaakt.

Gemeente Renkum

Brink benadrukt dat nog lang niet alles over is. In vele hoeken en gaten die bij hem bekend zijn, zitten nog bijzondere foto’s en ander historisch materiaal van Wageningen. Op termijn zullen deze goederen ook naar de vereniging verhuizen.

Daarnaast had de Veluwepost vanaf 1994 ook een eigen Renkum-editie, zoals dat nu weer het geval is. Ook van deze editie, die de gehele gemeente Renkum bestrijkt, is veel ‘hard’ materiaal bewaard gebleven, vaak ook zelf door de eindredacteuren gemaakt.

Brink laat weten dat niets wordt weggegooid maar dat steeds zorgvuldig wordt bekeken wat de juiste (openbare) bewaarplek is. Daar gaat hij de komende tijd mee aan de slag. Volgens hem zijn er genoeg gegadigden of instellingen binnen zijn eigen netwerk om het openbaar onder te brengen. Ook digitale foto’s gaan te zijner tijd over

Verbaasd

Tot slot wil hij nog wel iets kwijt: ‘’Het heeft mij hogelijk verbaasd dat niemand, maar dan ook niemand, ooit naar het archief van de krant heeft gevraagd toen het medium ophield te bestaan.

Dat terwijl het toch algemeen bekend is dat kranten tot aan het digitale tijdperk dagelijks hebben gewerkt met zogenaamde harde foto’s waarvan de meeste ook werden gerubriceerd. Zo dijden de knipsel- en fotomappen bij kranten danig uit. Veel krantenarchieven zijn helaas bij de kraak beland. Ik ken daarvan tal van trieste voorbeelden. Andere kregen een beter leven bij onder meer het Gelders Archief in Arnhem. Vaak dankzij oplettende en historiegevoelige redacteuren. 

Daar werden bijvoorbeeld kasten vol foto’s van de Arnhemse Courant neergezet. Het moet nog uitgezocht worden, maar het staat er veilig. Ik zag het tijdens een excursie in dat archief. Zo zag ik het ook voor me: onderbrengen op een goede plek. En dat is nu gelukt. Afijn, het is nu veilig en belangstellenden kunnen onder voorwaarden bij Oud Wageningen terecht om er gebruik van te maken. Ik hoop ook dat veel foto’s binnenkort op de eigen site van Oud Wageningen te zien zullen zijn, of tegenwoordig beter: op de Facebookgroep van de vereniging. Zo kan iedereen ervan genieten en op reageren!’’

Canters

Bij zijn bezoek aan Oud Wageningen in De Casteelse Poort ontmoette hij nog een oude bekende: Alois Canters, de man die bij wijze van spreken elke steen in Wageningen die in de afgelopen kwart eeuw is omgedraaid, van alle kanten op foto en video heeft vastgelegd. Ook straatbeelden en het openbare (verenigings-)leven legde hij vast. Brink: ‘’Ook Canters is bezig om zijn archief veilig te stellen en daarom brengt hij af en toe wat naar de vereniging. Een goede zaak!’’.

Naar gemeentearchief

Een andere die enthousiast reageerde was Bob Kernkamp, de gemeentearchivaris van Wageningen. Hij was verrukt van de mooie ingebonden mappen tussen 2000 en 2010. Hij heeft de kranten weliswaar los liggen, maar zo fraai ingebonden heeft hij ze niet. En dus heeft Oud Wageningen besloten om ze over te dragen. ‘’Zodat er in ieder geval één plek is waar ze makkelijk zijn te raadplegen,’’ zegt Van der Beek.

Wageningen Stad Journaal

Brink is allang met andere kranten in deze regio bezig. Toch heeft Wageningen een wam plekje in zijn hart. Hij heeft nog een aantal onderwerpen die hij wil uitzoeken. Zo hoopt hij nog een mooi verhaal te kunnen maken over de nu totaal vergeten Stad Wageningen Journaal, de zogenaamde Wegener-’vechtkrant’ als exacte kopie van de Stad Wageningen. Hij heeft alle verschenen 14 nummers achtergehouden.

‘’Het is recente historie die nergens is opgeschreven. Ik ken het hele verhaal en veel achtergronden. Het is duidelijk niet zomaar een uitgave die snel in de markt is gezet. Het maakt veel duidelijk hoe uitgevers elkaar in de laatste helft van de vorige eeuw te lijf gingen en wie aan het langste eind trok. Tegenwoordig zou dat op deze manier niet meer kunnen. Daar is simpelweg geen budget meer voor.’’