Bouwhistorie van de binnenstad

Door Peter van Herpen

Op uitnodiging van Wageningen Monumentaal gaf Frank Haans een inkijkje in de bouwhistorie van de binnenstad van Wageningen. Hij deed gespecialiseerd onderzoek naar oorspronkelijke bouwkundige elementen die behouden moeten blijven bij verbouwing of renovatie van monumentale gebouwen in de binnenstad.

WAGENINGEN – Drs. Frank Haans is mededirecteur van Monumenten Advies Bureau Nijmegen. Hij liet in zijn lezing zien hoe met bouwhistorisch onderzoek een nieuw licht geworpen kan worden op de ontstaansgeschiedenis van de vestiging Wageningen.

Haans heeft een grote deskundigheid opgebouwd in onderzoek naar historische constructies in hout, steen, beton, ijzer en andere bijzondere details die zichtbaar zijn aan de buitenkant of verborgen liggen in de binnenkant van monumentale gebouwen. “Dan gaat het vaak over eeuwenoude gebouwen, maar het kan ook gaan over gebouwen uit de periode van de wederopbouw’’, legde Haans uit. De bouwhistorische waarden worden in kaart gebracht. Daarbij speelt architectuurhistorische kennis een wezenlijke rol.

Hij deed onderzoek naar gebouwen aan de Heerenstraat, die door de toenmalige Landbouwhogeschool verlaten zouden worden. Er moest een nieuwe bestemming aan de gebouwen gegeven worden. Voorafgaand werd onderzoek gedaan naar waardevolle bouwkundige elementen die behouden moesten worden. Dat gebeurde ook bij de oorspronkelijke bebouwing van de Bassecour met de twee markante vleugelgebouwen. Het leverde bouwhistorische details op, die gebruikt werden bij de reconstructie van Bassecour tot woonbebouwing. “Bassecour had al de monumentenstatus’’, zegt Haans. “Maar nader onderzoek op bouwhistorie moest uitwijzen of ook andere gebouwen aan de Heerenstraat behouden konden blijven of mogelijk gesloopt mochten worden.’’ Zo werd ook de oude meubelfabriek aan de Heerenstraat onderzocht. In de houtdroogloods werden zestiende-eeuwse bouwonderdelen gevonden.

Onderzoek aan het monumentale Sint Cunera-huis aan de Markt leverde interessante bouwhistorische informatie op. “Het stond er al in de late zeventiende eeuw’’, zei Fank Haans. “In het gebouw werden bouwelementen teruggevonden van twee huizen uit de zestiende eeuw. In 1710 werd een gezamenlijke gevel voor de twee zestiende-eeuwse huizen geplaatst.”

Op het 5 Mei Plein deed Haans onderzoek aan het oude pand dat destijds genoteerd stond als Veerstraat 2b. “Het was oorspronkelijk een stadsboerderij met daarachter een lange, smalle en diep doorlopende schuur. Daar werden sporen teruggevonden van bebouwing uit de zestiende eeuw.”

Hij was ook betrokken bij bouwhistorisch onderzoek naar het Kasteel van Wageningen. Karel van Gelre liet het bouwen in 1500. Het leidde tot kennis die gebruikt werd bij de reconstructie van de kelder naast het huidige museum Casteelse Poort.