Jan van Beveren was vaak ‘klemvast’

WAGENINGEN Op 5 maart 2023 zou Jan van Beveren 75 jaar zijn geworden: keeper Jan van Beveren. Hij werd ook wel de ‘wonderkeeper’ genoemd. Wat weten wij nog over die mytische wonderkeeper? Dat hij lang, soepel, elegant, technisch en razendsnel was en dat hij praktisch alle ballen ‘klemvast’ pakte. Welke keeper heeft die eigenschap nog? Ruud Doevendans ontleedt in de vuistdikke biografie ‘Jan van Beveren: Complexe wonderkeeper op jacht naar erkenning’, aan de hand van heel veel interviews en nooit eerder gebruikte documentatie, de carrière van Lange Jan. 

,,De concrete aanleiding van het schrijven van de biografie was, dat ik Jan van Beveren nog altijd een heel bijzondere sportman en voetballer in de Nederlandse voetbalgeschiedenis vind”, opent Doevendans zijn ‘Van Beveren-monoloog’. ,,Hij is in mijn ogen de beste keeper die Nederland heeft gehad, hij had echt de beste kwaliteiten, maar heeft alleen niet de carrière gehad die hij verdiende en had moeten hebben. Ook het feit, dat hij dit jaar 75 zou zijn geworden speelde een grote rol.” In 2007 verscheen er van Doevendans hand al het boek KLEM! ‘Jan van Beveren vlinder in de zestien’ over de doelman die furore maakte bij onder andere Emmen, Sparta, PSV en in Oranje, zijn carrière afsloot in Amerika en die in 2011, op 63-jarige leeftijd, veel te vroeg overleed. ,,Zijn carrière had natuurlijk nog veel mooier kunnen zijn, maar zijn zeer complexe karakterstructuur speelde hem nogal eens parten.” Op zeer jonge leeftijd, Van Beveren was 14, debuteerde hij al in de hoofdmacht van vv Emmen, op zijn 17e stond hij al onder de lat bij Sparta en na zeventien duels Eredivisie volgde het Nederlands elftal. Drie jaar later excelleerde hij bij PSV, met nationale titels en de UEFA Cup als hoogtepunten. ,,Bij Oranje was hij tussen 1967 en 1973 onaangevochten de eerste keuze, tot een blessure hem achteruit wierp. In de tussenliggende jaren was hij al enigszins vervreemd van het Nederlands elftal. Conflicten waren er over de privileges die spelers, lees Johan Cruijff en nog meer Ajax-internationals, genoten. Toen er ook heibel ontstond over de premieverdeling voor het WK 1974, barstte de bom. Met zijn relatie tot Oranje kwam het nooit meer goed. Het was ook een kwestie van botsende ego’s.” In de competitie en met name in zijn PSV-periode reeg hij de successen aaneen, met ook maar weinig tegengoals. Uitzonderingen waren het Europese debacle in en tegen Saint Etienne (6-0) en de historische 1-6 bekernederlaag tegen Wageningen.”

Van Beveren vocht altijd tegen erkenning of het gebrek aan erkenning. ,,Zeker in de landen waar hij speelde praatte men met veel waardering over hem. Buiten Nederland bleef hij zo goed als onbekend, als de grote keepers werden genoemd, ontbrak bijna altijd zijn naam. Hij vertrok in de duisternis van het verre Amerika. Hij werd geen keeperstrainer van een grote club of van het Nationale elftal, hij ging op een achterafveldje in Texas ongetalenteerde kinderen trainen. Hij zei gelukkig te zijn. Voor mij is hij de allergrootste keeper aller tijden, die een biografie verdient.”